Қымыз татымасын, тәтті болсын десең: Қымыз ашытатын ыдыс семіз малдың терісінен қанық ысталған болсын; ағаш болса, емен не қызыл қарағайдың күбі болсын. Ыдысты күнде болмаса, екі күнде бір қайнаған сумен жуып, майлап, ыстау керек. Тері ыдысты қайнаған суды салқындатып жуған жақсы. Табылса, құйрық, болмаса, тоң маймен майлау керек. Тобылғымен, жүзгінмен немесе сексеуілмен ыстаған дұрыс. Қымыз […]
Толығырақ
Ақмола облысы – Қазақстанның солтүстігіндегі славян текті атаулар ең көп шоғырланған аумақтардың бірі. Бұл атаулар кеңестік идеология жалғасқан патша заманының тарихымызға салған таңбасы іспетті. Бүгінгі күнде елімізді рухани жаңғыртудың маңызды компоненті ретінде тарихи жер-су атауларын қайтару қажеттілігі туындап отыр. Елордамыз орналасқан еліміздің экономикалық-саяси маңызды аймақтарының бірі ретінде қарастырылып отырған аумақты зерттеудің маңызы зор. Осы мақсатта […]
Толығырақ
Солтүстік Қазақстан облысының орталығы – Қызылжар қаласындағы облыстық өлкетану музейінде өте көне бесік тұр. Оған «Оралман бесік» деген ат қойылыпты. Кәдімгі боз талдан иіп жасаған қарапайым ғана бұйым. Тым ескі дүние екені бірден көзге шалынады. Бесіктің қақтап иіп жасаған басы мен аяғы, арқалығы, жіңішке шабақтары, белдік ағаштарының ескіргені соншалық, әбден ақбозданып, дымы семіп, ағашы қатып […]
Толығырақ
Күзен табына жататын толып жатқан аңдар бар. Олардың ішінде қазақ білетін тұқымдары: сасық күзен, сусар, кәмшет, қаншыр, борсық. Сасық күзен деп ат қойғаны: бұл таптағы аңдардың басын қорғар кезде шығаратын сасық иісі болады. Ол иіс өзінен күшті андарға істейтін қаруы. Жетіп ұстайын деген кезде иісін шығарса, жаман иісінен жеркеніп, жоламас деген әдісі. Күзен табындағы аңдардың […]
Толығырақ
Жер үстіндегі адамның жартыдан көбі күріш жеп күн көреді. Күріш бидай, сұлымен тұқымдас, бірақ жылы жақта судың күшімен өседі. Күріштің өнімі жақсы: бір пұт тұқымнан елу пұт егін жинап алуға болады. Күріш Қытайда жылына екі рет те орылады. Күріштің айдауы, күтуі өте қиын, саулыққа да зиянды жұмыстың бірі: батпақты тізеден кешіп жүріп жұмыс қылып, бұзылған […]
Толығырақ
Күн өте қатты қыздыратын ыссы жақтарда болатын не бір күшті жауындарды біз көргеніміз де жоқ. Бір жолаушы Априкеде (Африка) көрген жауынын топан сияқты болды дейді. Жер бетін тез су алып кеткен. Жаңбыр тамшыламай, бір нәрсенің шүмегінен аққандай құйған. Бірнеше минутта сел ағып, көшелерді басып, үйлерді құлатып, ағаштарды жұлып алып кетіп, тастарды домалатып кеткен. Ыссы жақтарда […]
Толығырақ
Жаңбыр бұлттан жауады,бірақ жауын әрдайым жер бетіне жете алмайды. Арестатқа мініп ұшқан адамдар айтады: құп-құрғақ бұлтты күні жерде жаңбыр болмаса да, жоғары бұлттан жаңбыр жауып тұрады деп. Бұл неліктен? Мұның себебі сол – жауынның тамшылары жерге жетпей-ақ құрғап, қайтадан бу болып, жоғары бұлтқа көтеріліп кетеді. Ауа төменде ыссы құрғақ болса, әрқашанда жауын жерге түспей кетеді. […]
Толығырақ
Бір үйші жұмысымен көп мал тауып тұрса да, сонша азбен қанағат етіп, аз жұмсап тұрады екен. Бір күні көршісі сұрады: — Осы сен бай бола тұрып, малыңды қай жаққа жібересің, көзге түсетін ешнәрсең көрінбейді, — деді. Үйші айтты: — Тапқан малымның бір бөлімімен борышымды өтеймін, бір бөлімін өсімге беремін. Көрші: — Қойшы, батыр, сенің борышың […]
Толығырақ
Бұлт бір жерде тұрмайды, жел айдап, бұлт бір жерден бір жерге көшеді де жүреді. Бұлт та, тұман да бу екенін, бу суық ауаға араласса су болатынын білеміз. Бұлт көшіп жүргенде суық ауаға ұшырамаса, бұлт күйінде жүре береді. Суық ауаға тисе, бұлт бу тоңазып, бүрісіп, жиырылып уақ тамшы бола бастайды. Салқындаған сайын бу тамшылары біріне-бірі қосылып, […]
Толығырақ
Су қызса бу болады, бу салқындаса қайтадан су болады. Су боларда әуелі уақ, гүлдей-гүлдей тамшы болады. Қаттырақ салқындаған тамшы біріне-бірі қосылып, ірілене бастайды. Ауа жылы болса, бу көрінбейді, өйткені түйірі тым уақ болып көзге түспейді. Ауа салқын болса, бу көрінеді, өйткені, бу уақ-уақ тамшыға айналады. Көзге түседі. Мәселен, жазды күні ауыздан шыққан бу көрінбейді, қысты […]
Толығырақ